Thống kê và Triết học?

Như chúng ta vẫn thường đồng thuận với nhau, một đồng xu tung lên sẽ có xác suất 50% ngửa/50% úp, nếu như đồng xu ấy không có gì lệch lạc về mặt cấu tạo..

Như vậy trong mỗi lần tung cụ thể, kết quả sẽ là ngẫu nhiên. Số lần tung càng lớn, thì tỉ lệ sẽ càng về gần với 50-50.

Nhưng có thật kết quả của mỗi lần tung là ngẫu nhiên? Tính Ngẫu Nhiên có thật sự tồn tại?
Theo một số quan điểm thì câu trả lời là KHÔNG!

Ngẫu nhiên là từ dùng để chỉ trạng thái bất lực không thể tính toán, do trong phép tính có quá nhiều biến số phức tạp, hoặc người tính không có đủ dữ liệu đầu vào. Cho nên theo một cách hiểu nào đó thì khái niệm này không tồn tại.

Laplace là một nhà thiên văn học, nhà vật lý và toán học người Pháp sống từ 1749 đến 1826.
Ông cho rằng: Nếu chúng ta có thể nắm bắt được toàn bộ trạng thái của vũ trụ, và có 1 thực thể đủ trí tuệ để tính toán mọi lực của tự nhiên, thì thực thể đó có thể nhìn thấu cả tương lai và quá khứ của vũ trụ như một phép toán. (Con quỷ của Laplace )

Điều đó có nghĩa là mọi thứ đều có thể dự đoán, và nếu không thì lý do là chúng ta thiếu dữ liệu đầu vào và khả năng tính toán.

Việc đồng xu ngửa hay úp không phải là kết quả ngẫu nhiên, nó đã được định sẵn từ khi nó rời tay người tung. Nếu chúng ta có số liệu về độ cao, lực tung, sức gió, bề mặt tiếp xúc,…. Thì chúng ta hoàn toàn có thể biết được kết quả ngay từ lúc bắt đầu.

Trong vật lý cơ học thì không có gì là ngẫu nhiên, mọi thứ có thể coi là tất định- tức là đã được định sẵn, chỉ là ta không tính toán được.

Vậy, nếu bạn đang nói chuyện và đưa tay lên gãi đầu. Thì đó là tự do ý chí của bạn, do bạn quyết định, hay do các quy luật vật lý đã định sẵn, liệu bạn có thực sự là người đưa ra quyết định nó, khi mà não bộ cũng chỉ là một cỗ máy sinh học bậc cao, và các noron thần kinh cũng phải hoạt động theo các nguyên tắc dẫn truyền tín hiệu vật lý?

Từ câu chuyện của Thống Kê ta lại quay về câu hỏi kinh điển của nhân loại, loài người thật sự làm chủ hành vi của mình, hay tất cả chỉ là định mệnh sắp đặt trước tất cả mọi thứ?

Lấy cảm hứng từ sách: “Nghệ thuật tư duy dữ liệu”
Đây là một cuốn sách mà cá nhân mình vô cùng thích. Sách giúp chúng ta cởi bỏ rất nhiều điểm mù thiên kiến thông qua những câu chuyện về thống kê.